HIZLI OKUMA : Anlam kaybetmeden dakikada okunan kelime sayısını arttırmak için geliştirilmiş psikolojik beceri , yaklaşım ya da sanat olarak bilinmektedir.
HIZLI OKUMA İLE İLGİLİ BAZI TERİMLER :
Bağdaştırma ; hatırlamanın vazgeçilmez bir öğesidir. Zihin özünde bir başdaştırma makinesidir.
Zeka ; öğrenebilme yeteneğidir.
Akıl ; kullanıldıkça gelişir.
Deneyim ; yinelendikçe otomatikleşir.
Hafıza ; zekanın en büyük kalıcı sermayesidir.
Bellek ; yazmadan kaydeden çağrışımdır.
Her okur, zekidir ama akıllı olmak için bunun yanında duygusallık ve kendini bilmek de gelmektedir. Kendini bilmekte de zekaya gereksinim duyulmaktadır.
Düşünmeden okumak köreltir. Okumadan düşünmek yanıltır.
ANLAYARAK HIZLI OKUMA
Öğrenim hayatımızda, uğraşı alanlarımızda ve zevk için okumada, okumanın amacı zihnin yetenek ve gücünü, kuvvetli fikir ve düşüncelere karşı kullanmak suretiyle geliştirmektir. Sürekli ve düzenli bir okuma uygulaması ile değişik fikirleri yargılama, bunlar üzerinde kurulmuş mantık ve muhakkemeyi tespit etmede yetenekler kazandırmış olacaktır. Dünyaya bakışımızı okumayla genişletiriz, bilgilerimizi tabiatdaki güzelliklerininceliğini, düşünce çabukluğunu okumayla arttırırız. Kültürlü bir insan olmanın en etkili yolu okumaktır.Bireyleri gerçek anlamda okuyan toplumlar, ileri uygar toplum olurlar. İnsanlar bilgilerin %80 ini okuyarak elde ediyorlar. İnsan zihni bir intiba deposudur. Bu depo eğitim,öğretim, okuma, gözlem, düşünme ve hayal kurma ile doludur. Bilgi edinmenin üç temel yolu vardır;
• Söz
• Resim
• Basılmış metin(okuma)
Odyovizuel tekniklerrin gelişimi (radyo,tv vb) ile yazılı metin okuyarak öğrenimin sona ereceğini savunanlar vardır. Oysa yazılı metin okuma hala önemini sürdürmektedir. Çünkü, odyovizuel araçların ve konuşmacının saatte ancak 9000 sözcük ritimle vereceği bilgiyi işitme organı aracılığıyla alır iken, bir okuyucu görme duyusu ile saatde ortalama 27 000 sözcük okur. Bu artış hızlı okuma teknikleri ve seçmeli okuma ile (kişiye göre) 3 ile 20 misli artabilir. Diplomalı veya diplomasız hepimiz hayatımız boyunca çağın insanı olarak kalmak istiyorsak, öğrenmeye okumaya mecburuz.
Zamanın çok kısıtlı olduğu çağımızda ilk başta okuma frenlerini kaldırarak ve çok hızlı okuma teknikleri geliştirerek mevcut okuma hızımızın üstünde anlayarak okuyabilir. ve bilgiye daha hızlı ulaşabiliriz.
Guruplar Dereceler
Kötü Orta İyi Pekiyi
İlk Okul 70-80 81-97 98-126 127+
Ortaokul 85-91 92-122 123-146 147+
Lise 101-121 122-146 147-192 193+
Üniversite öğrenci 116-131 132-152 153-196 197+
Üniversite mezunu 159-180 181-199 200-220 221+
Sesli Okumanın Hız Sınırı
Okunması gereken yazıların çokluğu zamanın azlığı insanları daha hızlı okumak için bilimsel araştırma yapmaya yönlendirmiştir.Çok hızlı okuma bu çalışmalar sonucunda çıkmıştır. Okuma hızı bilimsel yöntemlerle yükseltilebilir.Çünkü okuma sanatı sanatın diğer dalları gibi insanların doğuştan sahip oldukları yeteneklerine bağlı değildir. üzrinde çalışma yapılırsa elde edilebilecek becerilerdir. Çok hızlı okuma çalışmaları ile kazanılan davranışlar çerçevesi içindendir. Yüzme, otomobil kullanımı, bisiklete binme giib bir kere öğrenilince alışkanlık haline gelen hatamız boyunca sürüp gidecek olan eylemlerimizdendir.
Çok Hızlı Okumanın faydaları
a. Aynı okuma süresi içinde daha fazla okuma imkanı
b. Daha çok zamana sahip olma. Zaman tasarufu
c. Daha iyi anlama ve hatırlama
d. Profesyonel iş hayatında ve okul hayatında başarılı olma
e. Bilgi çağına, gelişim hızına kolay ayak uydurabilme.
f. Karar verme becerisini artdırma
Okuma Hızını Engelleyen,Anlamayı Azaltan Frenler ve Önlenme
Sesli okuma da okuma hzını konuşma hızı belirler.Gözle okumada ise zihin algılama kapasitesi belirler. İki tür okuma vardır.
• Sesli okuma
• Sessiz okuma
Okuma işini ilkokul sıralarında nasıl öğrenmiş isek öylece sürdürür gideriz. Okumayı öğrenmek için çeşitli yöntemler analiz ve senteze dayanır ve buna göre adlandırılır.
• Sentedik yöntem
• Analitik yöntem
• Karama yöntem
Çok hızlı okuma analitik yönteme dayanır. Okuma frenlerinin oluşumuna izin vermez. Okumayı sentedik yöntemle öğrenenler de okuma frenleri daha çoktur. Analitik yöntem dili bildiğimizi kabul eder, zihnimizin bütünleri kavradığını, bütünler üzerinde düşündüğünü öngörür.
Hayatımız boyunca ilkokulda öğrendiğimiz şekilde kelimeleri teker teker,harf harf,hece hece okuruz. Dudak kıpırdatarak, içimizden sesli okuyarak, okudaukalrımızı anlamış olsak bile sıksık tekrarlar yaparak çok yavaş okur hale geliriz. Yine bu yanlış teknikler yüzüne beynimiz yavaş düşünür. Bu nedenle okuma frenlerini ilk önce kaldırıp atmamız gerekir. Okuma Frenleri ve Ortadan Kaldırılması
• Kelimeleri Sesli Okuma: Sesli okuma dudak ve ses tellerinin titreterek okuma, hızlı okumayı engelleyen önemli frenlerden birisidir. İrademizi kullanarak seslendirmeyi ortadan kaldırmalıyız
• Kelimeleri Tek Tek Okuma: Gözü yoran, okumayı yavaşlatan, anlamayı azaltan bir okuma frenidir. Gözalıştırmaları yaparak göz alanını genişletmeli, gurup okuma alışkanlığı edinilmelidir.
• Geri Dönüş ve Ayrıntılara Takılma: Önemli bir yeri kaçıracağını düşünme sonucu geri dönüşler yapmak ve bu şekilde yaptığında çok bilgi edinebileceğini düşünmek. Bu kendimize güvensizlikten ileri gelebilir. Okuduğumuz yazının içeriğiyle ilgili aynı düşüncede olmamamızdan ileri gelebilir. İçerik ve yazımdaki dilin ağır gelmesinden olabilir. Sesli ve satır satır okumaktan ileri gelebilir.
• Pasif Okuma: Okuduğu yazıda ne aradığını bilmemek. Ön okuma ile beyin okunacak yazıya aktif hale getirilmelidir.
• Hızlı Okusam Anlayamam İnancı: Bir şartlandımadır ve bir an önce kurtulmak gerekir
• Göz İdmansızlığı: Gözü sürat ve çabukluk kazandırıcı bir takım yardımcılarla eğitmek gerekir.
• Bilgi ve Kültür Düzeyi Eksikliği: Mümkün olduğunca dikkatli ve etkin okuma teknikleri ile bilgi ve kültür düzeyi alt yapımızı geliştirme yoluna gitmeliyiz.
• Dil bilgisi ve Kelime Dağarcığı Eksikliği
• Okuduğumuz Yazıya yeterince Dikkatimizi Verememek:
Çok Hızlı okumayı Etkileyen Diğer Faktörler
• Gözün görme netliği
• Görülenlerin çabuk tanınması ve ayrımlaştırılması
• Zeka düzeyi
• Dil gelişimi
Çok Hızlı Okumayı Nasıl Geliştireceğiz
Çok hızlı okumayı başarabilmek için, okumayı bilmemiz yeter şartdır. İlk altı saat içinde okumanızda kayda değer gelişme olacak, on iki saat sonrada daha çok artacaktır.
• Göz sağlığınıza dikkat edin ve gö doktoruna mutlaka muayene olun
• Günde iki saati,nizi enaz buna ayırın
• Her yeni uygulama yaptığınız yöntemi bir önceki yöntemle bütünleştirerek çalışmalarınıza devam edin
• Okuma metinlerinizi uygulamada kullanacağınız malzemeleri önceden hazırlayın çalışma masanız temiz ve düzenli olsun
• Öncelikle okuma frenleri diye nitelendirdiğimiz kötü okuma alışkanlıklarını bir daha gelmeyecek şekilde ortadan kaldırın
• Hızlı görme, geniş alan görme çalışmalarınıen verimli yetene düzeyine çıkarana kadar anlama kaygılarınızı bir yana bırakın
• Başlangıçta az da olsa başarılarınızdan memnun olun, kendinize güven duyun, kendinize güven duymanız başarınızı artdıracaktır.
• Anlama endişesi aklınızı sürekli engelleyebilir. Oysa siz bu çalışmaları yaparken dikkatimiz üç ayrı yere yapabiliriz.Önce alışa gelmiş okuma alışkanlıklarımızı bırakıp,yeni okuma yöntemlerini uygulamak ve son olarak anlayarak okuma
• Bazı uygulamalar zor gelebilir.başa dönün ve uygulamalara yeniden çalışın. Başarıya ulaşana denk çalışmaları sürdürün
• Günü gününe değişik tür yazılarda okuma alıştırmaları yapın ve çizelgenize işleyin
Amacımız Anlayarak hızlı okuma konusunda sizlere giriş bilgisini vermektir. Öncelikle yapabileceğimiz yanlış alışkanlıklardan kurtulmak olacaktır.
İyi Bir Okuyucunun Özellikleri
• Göz sağlığına dikkat eder
• Vucut durumunu ayarlar
• Okumaya konsantre olur
• Dikkatini toprlar
• Nefes durumunu tanır ve ayarlar
• Sessiz okur
• Okuduğu satırı cümleyi veya kelimeyi tekrar okumaz
• Göz duruşlarını ayarlar. Her satırdaki kelimeleritektek değil gurup halinde okur
• Satırları okurken satır başlarındaki ilk ve son kelimelere dikkat eder
• Satır sonlarında ve başlarında bölünmüş kelimeler üzerinde göz duruşu yapmaz.
• Satırları bulanık görmemek için gözleri yormaz
• Hızlı görme egzersizlerini eksiksisiz tamamlamış olur
• Anlayışına etki eden olumsuz durumları ortadan kaldırır
• Okumaktan zevk alır
• Dakikada en az 500 kelime okur
• Hızını okuduğu malzemeye göre ayarlar
• Okurken dilini oynatmaz ve ses tellerini kullanmaz
• Ayrıntıları hızla okuyup geçer
• Ana fikirleri yakalar
• Okurken neyi niçin okuduğunu bilir
• Kendi kendine okuma engelleri yaratmaz
HIZLI OKUMA İLE İLGİLİ ÇALIŞMALARDA ANA BAŞLIKLAR
1. Okumanın tanımı
2. Okuma hızını engelleyen, anlamayı azaltan frenler ve önlenmesi.
3. Çok hızlı okuma.
4. Seçmeli okuma.
5. Zeka-Bellek hatırlatma.
6. Etkin okuma.
7. Okuma planı.
8. İyi okuma konusunda bazı öneriler.
9. Uygulamalı bölüm.
1. OKUMANIN TANIMI :
A. En Üstün Bilgi Edinme Yolu Okumadır?
Bilgi edinmenin üç temel yolu vardır: a) Söz, b) Resim, c) Basılmış Metin (Okuma). 1970’ li yıllarda bazı bilim adamları, ODYOVİZÜEL tekniklerinin gelişimi (radyo, televizyon vb.) ile yazılı metin okuyarak öğrenimin sona erdiğini ileri sürüyorlardı. Oysa yazılı metin okuma, hala önemini sürdürmektedir; çünkü, ODYOVİZÜEL araçların ve bir konuşmacının saatte ancak 9000 sözcüklük ritimle verebileceği bilgiyi işitme organı ile alırken, bir okuyucu görme duyusu ile saatte ortalama 27000 sözcük okur. Bu artış çok hızlı okuma teknikleri ve seçmeli okuma ile 18 veya 20 misli artabilir.
B. Niçin Okuyoruz?
Dünyaya bakışımızı okuma ile genişletiriz, bilgilerimizi ,tabiattaki güzelliklerin inceliğini, düşünce çabukluğunu okuma ile arttırırız. Kültürlü bir insan olmanın en etkili yolu okumaktır. Bireyleri gerçek anlamda okuyan toplumlar, ileri uygar toplum olurlar. Çünkü bilgilerin %80’ni okuyarak elde ediyoruz. Günlük yaşantıdan kopmamak için, okuma zevkimizi karşılamak için, mesleğimizle veya okulumuzla ilgili konular hakkında bilgi sahibi olmak için okuruz.
C. Okuma Zevki Kişilik
Tarih, insanı bilge kılar, şiir, iç zenginliğimizi artırır, matematik titizlik, doğal bilimler derinlik kazandırır. Mantık, söz söyleme sanatını kavrayışı ve ayırımları görme yeteneğini, hukuk ise bir konuyu aydınlatmada başka bir konunun derinlerinden yararlanmayı öğretir.
D. Okuma İle İlgili Öğütler
Kelimeler için değil düşünceler için okuyun. bir amaç için ve öncelikle düşünceyi yakalamak için okuyun. Yüksek sesle okumayı, içten seslendirmeyi ve mırıltıları, geri dönüşleri, ayrıntılarla uğraşmayı bırakıp tüm dikkatinizi anlamak için yoğunlaştırmaya yöneltin, yazının iskeletini ya da düzenlenişini tespit ederek, yazarın asıl amacını anlamaya çalışın, anlaşılmadık ve anlamı kesinlikle bilinmeyen sözcükleri, önce anlamaya çalışın, daha sonra sözlükte bulun, sözlük anlamını yazdıktan sonra okuyun. Bu arada yeni öğrendiğiniz sözcüğü, yüksek sesle tekrarlayıp, bir cümlede ve konuşmalarınızda kullanın. Çizelge, grafik, resim, istatistik tablosu ve haritaları sakın atlamayın. Yazarla uyum ve uyumsuzluğa düştüğünüz noktaları belirleyin, öğrendikleriniz üzerinde düşünün, yorum yapın, konuşun ve onları uygulamaya çalışın. Okurken göz sağlığınıza dikkat edin.
E. Okuma-Göz
Okuma işlemi sırasında göz, satırlar üzerinde kayarak, gelişigüzel gidip gelmelerle değil; bir takım düzenli sıçrama ve duraklamalarla ilerler. Sekiz-On kelimelik bir satırda en az dört en fazla on kez durur. Genellikle ilk duruş satırın ilk sözcüğünde, son duruş ise son sözcüğünde olur. Duraklama sayısı duraklamalarda kalma süresi ve sıçrama alanı uzaklığı okuma hızını etkiler. Her satırda, aynı okuyucu için bile, okuduğu yazının güçlüğü, okuyanın ruhsal ve bedensel durumu, duraklama ve sıçramaları etkiler. Hızlı okuma tekniklerinden iyi sonuçlar almak için, iyi bir görme yeteneğine sahip olmak gerekir.
2. OKUMA HIZINI ENGELLEYEN, ANLAMAYI AZALTAN FRENLER VE ÖNLENMESİ :
Sesli okuma (dudak kıpırdatma, ses tellerini titretme ve içimizden her kelimeyi, hatta her heceyi seslendirme), kelimeleri teker teker okuyarak ilerleme, geri dönüşler yapma, ayrıntılara takılma, pasif okuma, ”Hızlı okursam anlayamam” diye şartlanma, göz eğitimsizliği (aktif görme alanından yararlanamama), bilgi ve kültür düzeyi eksikliği, dilbilgisi ve kelime dağarcığı yetersizliği, kendini okuduğu yazıya yeterince verememe okuma hızını engelleyen, anlamayı azaltan frenlerdir.
ÇOK HIZLI OKUMANIN TEMEL KURALLARI:
A. Çabukluk :
Okuma hızını ve anlamayı engelleyen frenler tanınmalı, her biri teker teker bırakılmalıdır. Göze sürat ve çeviklik, sözcükleri süratle tanıma alışkanlığını kazandırmak görme açısını, görme alanını genişletmek, görme alanı genişliğine bağlı olarak gelişen aktif görme alanından tam olarak yararlanma, okurken göze ritim kazandırmak, bunun için gözlerin çalışmasını zayıflatan eski alışkanlıklardan bütünü ile vazgeçmektir. Satırları, harf harf, hece hece, kelime kelime okumak, okuma hızını büyük ölçüde azaltır, anlamayıda zorlaştırır.
Görme açısının genişletilmesi için ise gece karanlığında el fenerini ileriye doğru tuttuğunuzda tepe noktası fener olmak üzere aydınlatma alanının gittikçe genişleyen bir ikizkenar üçgen oluşturduğunu görürsünüz. Gözlerin satırlara bakışında da aynı durum oluşur. Aslında görme açısını iyi tespit edersek ve gözlerimizi eğitirsek satırı görmemiz mümkündür. Çok hızlı okumanın en önemli tekniklerinden birisi ise okuma işlemi sırasında gözlerimizin belirli bir ritim izlemesidir. Gözlere; sözcükleri, sayıları biçimleri yoluyla tanıma,benzerlerinden ayırtetme ve algılama çabukluğu kazandırılmalıdır. Bu amaçla; iki, üç, dört, beş sözcük kümesini çabuk görme çalışmaları yapılmalıdır. Benzer ve günlük hayatta kullanılan, ilgi alanımız dışındaki konulara ait terimler üzerinde çalışmalar yapılmalı, gözlerin görme açısı, görme alanı genişletilmeli, görme alanına bağlı olarak, aktif görme alanından tam olarak yararlanma ve genişletme yetenekleri geliştirilmelidir.
B. Kavrama :
Çabukluk yeteneklerimizin geliştirmek için hızlı okuma ile düşünme hızı arasında büyük bir ilgi vardır. Gözler beyine ne kadar anlamlı kelime kümesini çabuk ve hızlı biçimde iletirse, akılda o kadar hızlı düşünür, hızlı düşünen insan o kadar hızlı okur. Kavrama yeteneklerinin geliştirilmesi, göz ve aklın uyumlu olarak çalışır hale gelmesiyle yakından ilgilidir. Göz, okuma işlemi sırasında duraklama yapar, sözcük kümelerini beyne iletir. Sıçramalar sırasında sözcük iletmez. Akıl ise kesintisiz çalışır. Duraklamalar sırasında gözün ilettiği sözcükleri anlamıdır. Geçmiş bilgiler ile bağlantılar kurar, yorumlar yapar. Okuma işlemine başlamadan önce, okunacak yazının tanınması ve Göz-Akıl arasındaki uyumu sağlayarak okumaya başlanılması gerekmektedir. Yazıyı elinize aldığınızda, anlamlı bölümler oluşturan paragraflara veya paragraf kümelerine ayırın. Her bölüm için kendinize 5 saniye süre tanıyın ve bu süre içinde önemli düşüncelerden oluşan cümleleri yakalayın. Her geçen gün daha az sürede daha çok ana düşünceyi yakalayıp, birçok ayrıntıyı atladığınızı göreceksiniz.
C. Belleme :
Okuduğumuz yazıların en kolay anlaşılan ve uzun süre hatırımızda kalmaları, öncelikle başlangıç, sonra da sonuç kısımlarıdır. Anlaşılması en zor, unutulması en kolay kısımları ise başlangıç ve sonuç arasında kalan kısımlardır. Okuma işlemini yaparken baş kısımla son kısım arasındaki alanı düşünce bütünlüğünü bozmadan ne kadar uyumlu ölçülerde daraltırsak, daha iyi anlamanın yanısıra, unutulma ihtimalini de o kadar azaltırız.
Anasayfa 
Salı Tem. 15, 2008 12:54 am
